روش استریل تجهیزات دندان پزشکی

روش استریل تجهیزات دندان پزشکی

در این مقاله قصد داریم راجع به انواع روش های استریل در دندان پزشکی صحبت کنیم پس با ادامه ی مقاله ی

” روش استریل تجهیزات دندان پزشکی “ همراه باشید.

همچنین توصیه ی ما به شما عزیزان این است که مقاله ی مواد ضدعفونی کننده و تمیز کردن اولیه را نیز مطالعه کنید.

روش استریل تجهیزات دندان پزشکی

مراحل انجام کار

الف- حذف هر آنچه دور ریختنی است ( پیشخوان – سینک – سطل –مایع نگهداری – تمیز کننده ها )

که گفته شد.

ب-قرار دادن وسایلی که فرصت تمیز کردن آنها در همان لحظه نمی باشد داخل مایع نگهدارنده.

ویژگی مایع نگهدارنده :

هم توانایی پاک کنندگی و هم توانایی آلوده زدایی داشته باشد.

نسبت به قدرت ضدعفونی کنندگی محلول 5 دقیقه تا نیم ساعت.

ویژگی های مایع :

غیرخورنده باشد ، دارای خاصیت ضدعفونی کننده ، دارای توانایی پاک کنندگی ، در ظرف در بسته قرار بگیرد.

برای تمیز کردن وسایل سه روش وجود دارد :

1-دستی

2-اولتراسونیک

3-اتوماتیک ( مثل ماشین ظرف شویی )

1-دستی :

بدترین روش به علت احتمال تماس مستقیم دست  با وسایل آلوده است ولی در صورت ناچاری در استفاده از این روش

رعایت نکات زیر الزامی می باشد :

-وسایل محافظت شخصی ( عینک ، ماسک ، دستکش ، لباس )

-شستن یک یا دو وسیله در یک زمان

-استفاده از برس دسته بلند

-موقع شستن وسیله ، آن را بالای سطح آب بشویید و زیر سطح آب نکنید ، تا بتوانید نوک وسایل را ببنید.

-وسیله را رها کنید خودش خشک شود و با شان یا گاز خشک نکنید تا احتما سوراخ کردن پوست نباشد.

2-اولتراسونیک :

حسن این ماشین این است که مانع دست زدن به وسایل می شود ولی باز هم از وسایل حفاظت شخصی استفاده کنید.

این ماشین لرزش دهنده ی آلودگی ها را از وسایل جدا می کند و اغلب زمان استفاده از دستگاه 5 تا 15 دقیقه است.

وسایل فلزی راحت تر تمیز می شوند.

ترجیحا از مایعات توصیه شده توسط کارخانه استفاده شود.

مایع این دستگاه روزانه باید عوض شود.

برای امتحان سلامت دستگاه یک برگه فویل آلومینیومی داخل دستگاه گذاشته اگر سطح آن کدر شود دستگاه درست کار میکند.

3-اتوماتیک :

با استفاده از آب داغ در حال گردش و مایع ضدعفونی کننده و شوینده لوازم را شسته و خشک می کند.

قبل از بسته بندی کردن ( کنترل خوردگی ، خشک کردن وسایل ، روغن کاری )

ضدخوردگی ها Rust    Lnhibitors(مایعی است که به وسایل فلزی می زنند که از خوردگی جلوگیری کند.)

وسایلی که از کربن استیل ( فولاد ) ساخته شده باشند طی استریلیزاسیون با بخار احتمال زنگ زدن دارند.

موادی مانند نیترات سدیم بصورت اسپری یا محلول جهت جلوگیری از خوردگی این وسایل در دسترس قرار دارند.

برای وسایلی که از این روش نمیتوان استفاده کرد ، میتوان از روش های استریلیزاسیون با حرارت خشک یا بخار شیمیایی استفاده کرد.

برخی وسایل نیاز به روغن کاری دارند که باید قبل از استریلیزاسیون بنا به دستور کارخانه ی سازنده انجام شود و لازم است

روغن اضافه قبل از استریلیزاسیون با حرارت حذف شود.

ج-بسته بندی :

برای Pack کردن از مواد مختلفی استفاده می شود که بسته به نوع وسیله یا روش استریلیزاسیون میتواند متفاوت باشد.

-مواد بسته بندی در حرارت مرطوب ( اتوکلاو ) :

میتواند بسته بندی کاغذی باشد ، میتواند نایلونی باشد ( در صورتی که نایلون ضخیم نباشد که بخار واردش نشود ) ، ترکیبی از کاغذ و پلاستیک باشد یا پارچه ای نازک – دیش های سوراخ دار بسته بندی شده.

نمیتوانیم از ظرف در بسته ی محکم استفاده کنیم ، چون بخار آب درونش نفوذ نمی کند.

مواد دسته بندی در حرارت خشک ( فور ) : پک های کاغذی نسوز را میتوان استفاده کرد.

از وسایل بسته بندی پلاستیکی میتوان استفاده کرد به شرطی که آب نشود – داخل فور توربین و آنگل نمیتوانید بگذارید و

میتوان از ظروف در بسته در فور استفاده کرد.

مواد بسته بندی در بخار شیمیایی : چون مستلزم نفوذ بخار به داخل مواد است ظروف ، نباید در بسته باشند و چون حرارت

دارند پلاستیک ها باید مقاوم باشند.

از پارچه نمیتوان استفاده کرد چون ، ماده ای شیمیایی در پارچه می ماند.

روش های استریلیزاسیون

ضدعفونی کردن = از بین بردن میکروب های مضر.

استریلیزاسیون = از بین بردن هر موجود جانداری است.

ملاک ما برای ضدعفونی توانایی از بین بردن باسیل سل است.

ملاک ما برای استریل توانایی از بین بردن اسپور ها ( حالت مقاومت باکتری ها ) است.

وسایلی که با خون و بزاق در تماس هستند حتما باید در حرارت استریل شوند.

1-اتوکلاو ( بخار Steam) : ( توربین ، آنگل ، ایرموتور و هندپیس ها ) اینترومنت ها + رول پنبه و گاز ها بهتر است با اتوکلاو استریل بشوند.

مزایا :

1-سرعت

2-نفوذ خوب بخار

3-داخل مطب به راحتی قابل استفاده است.

معایب :

1-خرابی لاستیک ها یا پلاستیک های حساس به بخار و گرما

2-نیاز به آب مقطر

3-احتمال خوردگی برخی مواد

4-خیس ماندن مواد بعد از استریل

5-حتما باید ظروف منفذ داشته باشد

2-بخار شیمیایی : ماده ی شیمیایی مورد استفاده در این روش فرمالدئید – برخی از الکل ها استون – کتون ها است که در حرارت بالا میتوانند به داخل سلول نفذ کنند.

مزایا :

1-سرعت

2-عدم خوردگی

3-وسایل را خشک می کند

معایب :

1-قبل از گذاشتن وسایل داخل دستگاه ، وسایل باید خشک باشند.

2-احتمال واکنش با ماده ی شیمیایی

3-محلول خاص میخواهد

4-تهویه ی مناسب می خواهد

5-ظروف باید منفذ دار باشند

6- ازپارچه یا شان نمی شود دور وسایل استفاده کرد ، چون ماده را به خودش جذب می کند.

عیب اصلی این دستگاه سمیت موادی است که داخل آن است.

3-حرارت خشک یا فور

مزایا :

1-خوردگی نداریم

2-از ظروف در بسته میتوان استفاده کرد

3-وسایل خشک می شوند

معایب :

1-زمان طولانی حداقل 1 الی 2 ساعت

2-کند کردن تیغه ی وسایل

3-تخریب لاستیک ها

4-حرارت خشک فور ( با هوای متراکم )

مثل اتوکلاو است ، یعنی در وسط کار نمی شود در آن را باز نمود.

چرخه ی عملکرد دستگاه ها Operation Cycle

مجموع زمانی است که مستلزم از بین رفتن تمامی میکروارگانیسم ها است.

شامل :

1-افزایش حرارت و فشار : زمانی که لازم است که به حرارت لازم برسد.

2-استریلیزاسیون : زمانی که مستلزم از بین رفتن تمام میکروارگانیسم ها است ، مثل اتوکلاو و 121 درجه ی سانتی گراد و حدود 15 دقیقه و در دمای 135 درجه ی سانتی گراد حدود 3 دقیقه است

و در حرارت خشک در دمای 160 درجه ی سانتی گراد 2 ساعت ، در دمای 170 درجه ی سانتی گراد 1 ساعت است.

3-کاهش فشار : زمانی است که دستگاه به حرارت اولیه باز گردد تا بتوان در آن را باز نمود.

4-خشک کردن : در استریلیزاسیون با بخار آب

استریلیزاسیون توسط مواد شیمیایی :

برخی مواد شیمیایی وجود دارند که با غلظت های مشخص در زمان های حدود 3 تا 10 ساعت توانایی استریلیزاسیون برخی از وسایل را دارند.

محلول گلوتارآلدئید 3 درصد در زمانی حدود 10 ساعت توانایی استریل کردن دارد.

همین ماده در غلظت کم در حدود 3 الی 7 دقیقه میتواند اثر ضدعفونی کردن قوی داشته باشد.

کنترل کیفیت روش های استریلیزاسیون (Monitoring)

1-فیزیکی :

( دیدن روشن بودن دستگاه – دیدن فشار – حرارت – تایمر – سطح مایع )

اتوکلاو نباید نشتی بخار داشته باشد ، در دستگاه تا اتمام کار نباید باز شود.

2-شیمیایی :

از یک نشانگر که در مقابل شرایط خاص تغییر رنگ می دهد استفاده می کنیم مثل همان چسب های ساده ی اتوکلاو و فقط حساس به حرارت هستند

و به عنوان Lndicator روی بسته بندی خارجی برای نشان دادن ورود به اتوکلاو نه برای داخل پک ها به کار می روند.

نوع دیگر Lntegrator ها هستند که به حرارت و فشار و زمان هر سه وابسته هستند

و در داخل پک به کار می روند ، اما تنها روش اطمینان بخش برای کنترل استریل بودن روش بیولوژیک است ،

که در آن بقای اسپور ها توسط کشت کنترل می شود.

یعنی پک را هر چند وقت یک بار ، هر ماه به آزمایشگاه فرستاده می شوند.

برای داشتن اطلاعات بیشتر راجع به خطا های استریلیزاسیون با ادامه ی مقاله ی ” روش استریل تجهیزات دندان پزشکی “ همراه باشید.

خطا های استریلیزاسیون : (Error)

1-شست و شوی ناکامل : سمان ، خون ، بزاق ، روی وسیله بوده ، در نتیجه : به دلیل بودن این مواد زائد برروی آن وسیله استریل نشده است.

2-بسته بندی نامناسب :

الف-بسته بندی ضخیم

ب-ماده ی بسته بندی نامناسب

ج-ظرف در بسته در اتوکلاو

نتیجه : مانع رسیدن عامل استریل به وسایل می شود.

3-عدم چیدن مناسب وسایل در اتوکلاو و یا فور : مانع رسیدن عوامل استریلیزاسیون به وسایل می شود

( مثلا تعداد وسایل زیاد یا فشرده چیدن وسایل ).

4-زمان بسته بندی نامناسب : مثل باز کردن در فور یا عدم تنظیم مناسب زمان در دستگاه های غیر اتوماتیک

5-حرارت نامناسب : که ناشی از عدم تنظیم یا خرابی دستگاه می باشد.

وسایل استریل شده باید در محیط خشک و تمیز به گونه ای که دست نخوردگی بسته بندی آنها حفظ شود نگه داری شود.

هنگام استفاده به ترتیب تاریخ استریلیزاسیون اول از قدیمی تر ها استفاده می کنیم.

موقع کار یا تحویل دادن وسایل به دندان پزشک باید دقت کرد که هیچ گونه آسیبی به بسته بندی وارد نشده باشد.

تحویل وسایل باید بصورت آسپتیک باشد.