مواد ضدعفونی کننده و تمیز کردن اولیه

مواد ضدعفونی کننده و تمیز کردن اولیه

در این مقاله قصد داریم راجع به انواع مواد ضدعفونی کننده در دندان پزشکی صحبت کنیم پس با ادامه ی مقاله ی

” مواد ضدعفونی کننده و تمیز کردن اولیه “ همراه باشید.

همچنین توصیه ی ما به شما این است که مقاله ی انواع ضدعفونی کننده ها را نیز مطالعه نمایید.

شیوه و روش استفاده در اثرگذاری این مواد بسیار موثر می باشد.

باید روی سطوح صاف و قابل دسترس و دید استفاده شود.

و همیشه موقع کاربرد این موارد ، از دستکش و ماسک و محافظ چشم استفاده کرد.

تمیز کردن اولیه یا (Per Cleaning)

به معنی تمیز کردن سطوح قبل از ضدعفونی کردن است.

همه ی سطوح الوده باید حتما قبل از ضدعفونی تیمز شوند.

این کار باعث کاهش تهداد میکروب ها و برداشت خون و بزاق از سطوح می شوند.

( خون و بزاق خود عاملی برای عدم اثر مواد ضدعفونی بر سطح است ، چون همانند پوششی مانع رسیدن و اثر مواد ضدعفونی می گردد )

نکته : سطحی که تمیز نشود ضدعفونی نمی گردد.

آب و صابون معمولی ممکن است برای pracleaning استفاده شود.

ضدعفونی کردن (Disinfection)

یعنی کشتن عوامل بیماری زا که بعد از تمیز کردن سطوح باقی می مانند اسپور ها در طی روند ضدعفونی کشته نمی شوند.

هیچوقت ضدعفونی را با استریلیزاسون اشتباه نگیرد.

استریلیزاسیون (sterilization) رویه ای است که طی آن همه ی انواع حبات نابود شوند.

(Disinfectant) دیزانفکتانت اصطلاحی است مخصوص مواد شیمیایی که برای سطوح غیر زنده به کار می رود.

واژه ی Antiseptic (آنتی سپتیک( برای عواملی است که خاصیت ضد میکروبی دارند و روی سطوح زنده ( بافت زنده ) استفاده می شوند.

این دو ماده نباید هرگز به جای هم استفاده شوند ، چون منجر به سمیت بافتی و صدمه به تجهیزات می شوند.

درجه بندی ضدعفونی کننده ها

آژانس حفاظت محیط زیست (APA) نام گذاری ِ قانون مند برای مواد ضدعفونی شیمیایی اعلام نموده است.

در دندان پزشکی فقط باید انواعی که توسط APA تعیین شده که روی بیماری سل (Tuberculosis) یا روی ارگانیسم (Mycobacterium Tuberculosis) اثر می کند برای سطوح استفاده شود.

چون میکروب سل به مواد ضدعفونی کننده بسیار مقاوم است.

مشخصات یک ضدعفونی کننده

یک ضدعفونی ایده آل و کامل باید سریع عوامل پاتوژن را بکشد ، بی بو باشد ، بتوان آن را برای همه ی سطوح و همه ی وسایل دندان پزشکی استفاده کرد ، غیر سمی و به صرفه باشد.

متاسفانه هیچ ماده ی ضدعفونی کاملی وجود ندارد.

انواع مواد شیمیایی ضدعفونی کننده :

یدوفور (Lodophor) :

EPA این ماده را ماده ی حد واسط به حساب می آورند که روی میکروب سل اثر میکند.

طبق دستورالعمل کارخانه ، یدوفور 5 الی 10 دقیقه بماند موثر خواهد بود.

یدوفور با آب سخت (حاوی املاح زیاد ) غیر فعال می شود پس باید با آب غیر سخت و نرم مخلوط شود.

یدوفور ممکن است باعث تغییر رنگ بعضی فلزات شود و همچنین رنگدانه های قرمز و زرد روی لباس و بعضی سطوح باقی می گذارد.

محلول فنول سنتتیک (Syntheyic Phanol Compound)

EPA این ماده را حد واسط تعیین کرده است.

که دارای طیف وسیع فعالیت است یعنی مقدار وسیطی از انواع میکروب ها را می کشد

(Broad-Spectrum Activity) فنول ها روی فلزات و شیشه ها و پلاستیک ها و لاستیک ها قابل استفاده هستند.

فنول ها یک لایه روی سطوح باقی می گذارند.

محلول فنول باید روزانه ساخته و آماده شود.

ممکنت است برای ضدعفونی کردن قالب گیری ها استفاده شود.

به هر حال همیشه باید به دستورالعمل کارخانه ی سازنده توجه کنیم.

هیپوکلیریت سدیم  (Sodiom hypochiorite):

به عنوان ماده ی حد واسط دسته بندی شده است.

که به عنوان سفید کننده ی خانگی استفاده می شود.

عمل سریع و به صرفه بودن و طیف اثر وسیع ویژگی این ضدعفونی کننده است.

اما توسط EPA معرفی و lable دار نشده است.

Alchol: اتیل الکل و ایزوپروپیل الکل سالهاست که برای ضدعفونی کردن پوست و سطوح استفاده می شود و در حضور بزاق و خون اثر نمی کند ( به دلیل تبخیر سریع الکل ، برای اثر بر میکروب ها محدودیت هایی دارد ).

الکل به موادی از قبلیل پلاستیک آسیب می زند.ADA انجمن دندان پزشکی آمریکا و CDC و OSAP  الکل را برای ضدعفونی کردن سطوح پیشنهاد نمی کند.

مواد ضدعفونی کننده به روش غوطه ور سازی

این مواد باید استریلیزه کنند و یا درجه ی بالایی از اثر ضدعفونی کننده داشته باشند.

مواد Sterilant میتوانند همه ی میکروب ها را از بین ببرند.

و حتی اندوسپور باکتری ها را هم نابود کنند.

زمان استریل کردن میتواند از 6 ساعت تا 30 ساعت باشد.

در غلظت های رقیق تر یا زمان کوتاه تر این مواد شیمیایی ، اثری با درجه ی بالای ضدعفونی را خواهند داشت ، بدون اینکه اندوسپور ها را نابود کنند.

این مواد اکثرا سمی هستند و چشم ها و پوست ها و ریه ها را تحریک می کنند.

این مواد باید برای مواد و وسایلی که در برابر حرارت حساس اند استفاده شوند و نباید برای ضدعفونی کردن سطوح استفاده گردند.

معمولا در ظرف های با در پوشش نگهداری می شوند تا بخار این مواد به حداقل برسند.

گلوتارآلدئید (glutaraldehyde):

این ماده در دسته ی Highl level disinfectant و  Sterilant استفاده می شود.

زمان لازم برای Disinfection از 10 الی 90 دقیقه طول می کشد.

گلوتارآلدئید برای پلاستیک ها و موادی که در برابر گرما مقاوم نیستند مفید است.

بعضی گلوتارآلدئید ها فقط به مدت 28 روز بعد از فعالسازی موثر اند.

گلوتارالدئید خیلی سمی است باید از بخار گلوتارالدئید به طور جدی اجتناب کرد.

وسایل درمانی که آغشته به گلوتارالدئید هستند ، هرگز نباید روی بیماران روی شست و شوی قبلی با اب ، استفاده کرد.

در مدت طولانی تماس داشتن بعضی وسایل با گلوتارالدئید ها موجب تغییر رنگ و کروژن و خوردگی آنها می گردد.

کلرین دی اکساید (Chlorine Dioxide):

جزء دسته ی Highl level disinfectant و  Sterilant می باشد.

محصولات حاوی دی اکسید کلر ، خیلی سریع الاثر هستند و به مدت 3 دقیقه حالت ضدعفونی و به مدت 6 ساعت حالت استریل کنندگی برروی سطوح دارند.

از معایب این ماده این است که :

1-باید روزانه تهیه شود.

2-باید تهویه ی مکان خیلی خوب باشد.

3-خورنده ی سطوح آلمینیومی می باشد.

ارتوفتال الدئید ( ortho phthalaldehyde )

یک ماده ی شیمیایی که به عنوان disinfectant (ضدعفونی کننده ) به کار می رود.

در مدت 12 دقیقه در دمای اتاق میتواند بعنوان Highl level disinfectant استفاده شود.

این ماده بسیار گران تر از گلوتارالدئید می باشد.

اما یک جایگزین مناسب برای کارکنان مرکز بهداشتی که حساسیت به گلوتارالدئید دارند می باشد.

این ماده بوی بسیار کمی دارند و به مخلوط کردن و فعالسازی نیازی ندارد.

پس معایب آن شامل :

1-هزینه

2-نیم ساعت باید بیشتر از گلوتارالدئید به کار رود

3-ممکن است روی پوست و وسایل نو ، رنگدانه بگذارد

4-پلاستیک ها ممکن است رنگ سبزآبی بگیرند که از بین نمی رود

5-حالت استریل کننده ای ندارد